Mijn favoriete strandpaal op Texel is paal 12. Alles bij elkaar klopt: het paviljoen, de mensen, de weg ernaartoe, zorgen ervoor dat ik me daar altijd heerlijk voel. Maar heb je eigenlijk enig idee waarom die stranden een paal hebben? En heb jij ook een lievelings-strandpaal?
Elke kilometer strand heeft een paal: deze nummering begint al aan de overkant van het Marsdiep, bij Den Helder. De strandpalen staan er al anderhalve eeuw (niet de palen die er nu staan hoor, die zijn iets nieuwer). De palen zijn er dus toentertijd geplaatst om metingen uit te voeren die veranderingen van het strand registreerden. Met modernere technieken van tegenwoordig zijn deze overbodig. Toch is Rijkswaterstaat nooit van plan de palen weg te halen. Nu zijn het palen vol herinneringen. Ik zet de bekendste palen uit het boekje ‘verhalen over Texelse strandpalen’ op een rijtje.
Paal 9
Als kind van drie kwam Cora de Winter voor het eerst op Texel. Met haar gezin verbleef ze bij Loodsmansduin en wandelde naar paal 9. Al toen ontstond de band met dit strand en riep ze dat ze later op Texel wilde gaan wonen. Dit is gebeurd, en het was voor Cora dan ook niet moeilijk om een trouwlocatie te kiezen. Er is een hoop gebeurd in de tussentijd. Het paviljoen kreeg het soms zwaar te verduren. Cora was erg blij toen er een vast paviljoen gebouwd mocht worden, een stap in een nieuwe tijd. Maar ook gevoelens van nostalgie bij het terugblikken op wat nooit meer terugkomt.
Paal 12
Harry Gerritsma ging met zijn gezin vaak naar Texel. Weekendjes, weekjes en lange zomervakanties. Op Texel ontkwamen ze van de stress en de zorgen die de ziekte van Harry zijn zus meebracht. Ze gingen altijd naar paal 12. Een klein maar o zo gezellig paviljoen. Het was toen nog van Ton en Eva en Harry grapte wel eens dat, als zij ermee zouden stoppen, hij het wel wilde overnemen. Het jaar daarop was dat zo. Harry en zijn broer vielen van hun stoel! “Als wij het niet kopen, wat gebeurt er dan met ons paal 12?” dachten ze. Accountant erbij, alle cijfers op tafel. Huizen kijken op Texel, en vooral veel dromen. Ze zagen zichzelf al zitten, na een lange werkdag met een koud biertje. Ter ere van hun zieke zus. Maar het kon natuurlijk niet. Zonder horeca-achtergrond en te weinig geld… Het bleef bij dromen. Harry verhuisde alsnog naar Texel, gevolgd door zijn broer. Paal 12 bleef - ook onder leiding van Jan Siem en Simone - toch ook een beetje van hen, gelukkig.
Paal 15
De vader van Jolanda van Tunen uit Den Burg werkte vroeger bij de KI: de Kunstmatige Inseminatie. Een ronde om zes uur ‘s morgens en eentje na de koffie. Na de koffie en voor zijn tweede ronde bracht hij Jolanda en de familie dan naar het strand: moeder, de buurvrouw en 8 kinderen. Dat was altijd proppen geblazen in een NSU Prinz en een Volkswagen Kever. Rond 10 uur waren ze dan op het strand. Eindeloos speelden ze in ‘t zwin. En aan het einde van de dag haalde vader ze dan weer op. Moe, maar zeer voldaan!
Paal 17
Voor jutter Jan Uitgeest (bekend van Schipbreuk- en Juttersmuseum Flora) beginnen zijn aller vroegste herinneringen op het strand van Paal 17. Zijn broer Klaas en hij waren ‘altoos’ op het strand van 17 en voor de jongens was het na elke storm weer een groot avontuur. Er spoelde wat aan in die tijd. Met een oude auto, motorfiets of trekker jutten ze in die tijd van Paal 17 naar de Slufter en terug. Veel ervan staat nog in het museum, met bij alles natuurlijk een eigen verhaal.
Paal 19
Maarten Jan Boon is hulpstrandvonder van het strand tussen paal 14 en paal 20. Tegenwoordig spoelt er niet meer zoveel aan als vroeger, maar anders is het Maarten Jan zijn taak om ervoor te zorgen dat aangespoelde spullen van enige waarde te bergen. Daarna gaat hij op zoek naar de rechtmatige eigenaar. Doet de eigenaar afstand, dan wordt de vondst openbaar gemaakt. Maar wat dus aanspoelt, blijft van de oorspronkelijke eigenaar. Gevonden spullen zomaar meenemen (jutten) mag dus feitelijk niet, maar vroeger was dit pure noodzaak. Een gezin leefde ervan. In deze generatie speelt dat niet meer zo. Als je thuis alles hebt, ga je niet meer met flinke storm naar het strand. Al, Maarten Jan wel. Na een mooie noord-noordwester. Dan moet hij toch even kijken.
Paal 20
Op 1 maart 1993, toen Maarten Jan Boon nog geen hulpstrandvonder was, vond hij bij Paal 20 een aantal volle postzakken. Ze kwamen uit Australië en op weg naar Duitsland waren ze ergens over boord geslagen. De adressen stonden er natuurlijk op, dus de eigenaars waren simpel te achterhalen. Er zat onder andere een mooie oude grammofoon bij, voor ene Herr Plich uit Hannover. Hij was natuurlijk blij dat ze die hadden gevonden!
Paal 21
Dit mooie gedicht schreef Marjon Tange uit Dinteloord, over haar herinneren aan Paal 21.
Dáár bij die paal
Daar begon ons verhaal
Ik keek jou daar voor het eerst aan
En kon geen stap meer verder gaan
Liefde op het eerste gezicht
Voor jouw prachtige ogen gezwicht
Gelukkig draaide je om naar mij
En knipoogde terwijl je zei:
Met jou wil ik oud worden schat
Nu zoveel jaren later, oud en grijs
Brengt die strandpaal me nog steeds van de wijs
Ik moet een traantje wegpinken want
Jij bent er niet meer bij, hier op het Texelse strand
Als een rots in de branding staat daar “onze” strandpaal
Hij kent ons verhaal
Paal 28
De jaren ‘90 beleefde Femmy Saal elke zomerdag in het zand of het water van De Cocksdorpse Noordzee. Naar het strand, werken, uitgaan en daarna met een vette plons het gitzwarte zeewater bij paal 28 induiken. Heerlijk. Ze hadden weinig nodig om gelukkig te zijn. Een handdoek, zonnebrand en de melige gezelligheid van de groep vrienden was genoeg. Daarna ging Femmy in de Randstad werken. Als ze de drukte zat was ging ze naar het strand. Twee keer belandde ze in Bloemendaal. Zelfde Noordzee, andere planeet. Inmiddels is Femmy alweer enkele jaren terug op Texel.
Paal 33
Op 28 mei 2010 vond bij Paal 33 de eerste bruiloft op het Texelse strand plaats. Volgens de Texelse kunstenaar Angelina Stiehl een historische datum voor Tex el. Tot die tijd was het niet mogelijk om waar dan ook op het Texelse strand te trouwen. Met behulp van verschillende enthousiastelingen, haar moeder en Andre van der Vliet is het Angelina gelukt om als eerste stel te trouwen op het door haar geliefde Texelse paal 33-strand.
Het magische strand door de getijdenstromen, de zandbanken, de zeehonden, veerdienste De Vriendschap, de steiger van Sil, het uitzicht op de andere eilanden en de verschillende strandpalen in de roodzwarte variant. De laatste periode is de strandpaal een ‘rode draad’ geworden in de kunst van Angelina.
En met dit verhaal en deze strandpaal, op het noordpuntje van Texel, sluit ik het blog af. Ben je benieuwd naar de verhalen en herinneringen achter de andere strandpalen? Dan kun je het boekje ‘verhalen bij Texelse strandpalen’ kopen in de webshop van TexelNU.
Jorinde
